“Laat voedsel uw medicijn zijn"- Hippocrates?

“Laat voedsel uw medicijn zijn, en uw medicijn voedsel.”  Vaak wordt deze uitspraak aan Hippocrates toegeschreven. Maar, zoals onderzoek van Diana Cardenas uit 2013 laat zien, is deze uitspraak niet letterlijk in de geschriften van Hippocrates terug te vinden. Diana Cardenas ontdekte dat de uitspraak vanaf 1926 begon voor te komen in geschriften en in de jaren ’70 gepopulariseerd werd.

Het komt wel ergens vandaan. Hippocrates beschouwde voeding als een belangrijk instrument van de arts. Sterker nog, in de eed van Hippocrates spelen dieetmaatregelen een centrale rol. In moderne versies van de eed van Hippocrates wordt de nadruk op dieet soms wat weggemoffeld. Bijvoorbeeld in de Nederlandse artseneed anno 2008: “Ik zal zorgen voor zieken, gezondheid bevorderen en lijden verlichten. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen.”

Maar in de oorspronkelijke Griekse eed staat, letterlijk vertaald: “Ik zal leef- en diëetmaatregelen inzetten ten bate van de zieken, naar beste weten en oordeel; ik zal ze behoeden voor schade en onrecht.”

Die leef- en dieetmaatregelen zijn in het Grieks één woord, διαιτήμασί (spreek uit als diëtèmasi). Dat betekent zoveel als leefregel, met de nadruk op dieet. Beweging hoort er ook bij. Soms wordt het vertaald als: dieetregels.

In een ander geschrift van Hippocrates, “De Alimento” staat nog een uitspraak over voeding: “In voedsel is uitstekend medicijn te vinden, in voedsel is slecht medicijn te vinden; goed en slecht zijn relatief.”

Je zou dit met een beetje fantasie kunnen lezen als: voedsel kan je gezond maken, en voedsel kan je ziek maken; de werking kan per geval variëren.

Hippocrates zag voedsel en medicijnen niet als iets identieks. Maar de uitspraak "Laat voedsel uw medicijn zijn, en uw medicijn voedsel" ligt dicht bij zijn werkelijke uitspraken. Het is heel duidelijk dat Hippocrates dieet en “lifestyle” centraal stelde in de omschrijving van het takenpakket van de arts. 

Daarbij hoort natuurlijk ook beweging. Hippocrates was een groot voorstander van wandelen. “Wandelen is een natuurlijke oefening, meer dan andere vormen van lichaamsbeweging". Met name een wandeling na het eten vond Hippocrates zeer aanbevelenswaardig.

De recepten van Dr. Goodfood Anne Kruyswijk, waarmee je je eigen gezondheid kunt verbeteren, zijn dus volkomen in de geest van Hippocrates. En als je bent uitgegeten, kan een wandeling geen kwaad. "Het voorkomt vervetting van de buik", aldus Hippocrates rond 400 voor Christus.

Was getekend,

uw Dr. Goodfood team